Program Aktywności Lokalnej 2011-2013

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY ROGOWO NA LATA 2011 -2013


I. WPROWADZENIE

„Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Rogowo na lata 2010 – 2013” wskazuje na problemy związane z funkcjonowaniem społeczności lokalnych i grup społecznych oraz wyznacza kierunki działań, mających na celu poprawę sytuacji w tym zakresie i określa mechanizmy wzmacniające efektywność zmian. Przyjęte w Programie Aktywności Lokalnej koncepcje są zgodne z założeniami zawartymi w ogólnopolskich dokumentach strategicznych, takich jak m.in.

• Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2013

• Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013

• Narodowa Strategia Rozwoju na lata 2007 – 2013

• Narodowa Strategia Spójności na lata 2007 – 2013

• Program  Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007 – 2013

• Ustawa o Pomocy Społecznej z dnia 12 marca 2004

W dokumentach tych zakłada się realizację działań służących rozwojowi społeczno – gospodarczemu kraju, a co za tym idzie podniesienie poziomu i jakości życia obywateli.
Kluczowym wyzwaniem jest przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego, które zgodnie z Narodową Strategią Integracji Społecznej oznacza brak lub ograniczenie możliwości uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, a w szczególności dla biednych.
Wykluczenie społeczne najprościej mówiąc oznacza wyłączenie z życia społecznego. Jest to zjawisko szczególnie niepokojące w naszym kraju, ponieważ ze względu na sytuację społeczno – ekonomiczną zagraża wielu osobom i grupom, w tym głownie osobom bezrobotnym, rodzicom samotnie wychowującym dzieci, rodzinom wielodzietnym, osobom niepełnosprawnym, dzieciom i młodzieży ze środowisk zaniedbanych.

II. OPIS SYTUACJI PROBLEMOWEJ

Gmina Rogowo położona jest we wschodniej części województwa kujawsko – pomorskiego w powiecie rypińskim, na ziemi dobrzyńskiej. Gmina liczy ok. 4760 mieszkańców. Obejmuje obszar 139,8 km2, w jej skład wchodzą 22 sołectwa, w tym 28 miejscowości. Gmina leży w obrębie dwóch jednostek fizyczno - geograficznych, jej część zachodnia, północna i południowo-zachodnia  to obszar Pojezierza Dobrzyńskiego, natomiast wschodnia i południowo- wschodnia znajduje się w obrębie Równiny Urszulewskiej. Pod względem hydrograficznym przewyższająca część obszaru gminy leży w dorzeczu Drwęcy, a południowa i wschodnia część gminy leży w dorzeczu Skrwy (prawoboczny dopływ Wisły).  Najbliżej położonymi miastami są Rypin 13 km i Lipno      24 km
Gmina graniczy z gminami

• powiatu  rypińskiego: Brzuze, Rypin, Skrwilno

• powiatu  lipnowskiego: Chrostkowo, Skępe

• powiatu  sierpeckiego (woj. mazowieckie): Szczutowo.

Z analizy dokumentacji będącej w posiadaniu Gminnego Ośrodka Pomocy wynika, że systematycznie wzrasta liczba osób, które zwracają się do ośrodka z wnioskiem o udzielenie świadczeń z pomocy społecznej. Powodem takiej sytuacji jest nieustanne pogłębianie się trudnej sytuacji życiowej tych rodzin.
Ogółem ze świadczeń Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2009 roku skorzystało 448 rodzin, łączna liczba klientów pomocy społecznej w gminie wyniosła 1770 osób. Najczęstszymi powodami korzystania z pomocy społecznej w 2009 roku było ubóstwo 355 rodzin, bezrobocie 153 rodziny, niepełnosprawność 96 rodzin, bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego – 47 rodzin w tym 36 rodzin wielodzietnych i 11 rodzin niepełnych,  potrzeba ochrony macierzyństwa – 38 rodzin, długotrwała lub ciężka choroba 34 rodziny, alkoholizm 12 rodzin. (źródło: Sprawozdanie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rogowie za rok 2009). 
Jak można dostrzec największym problemem jest ubóstwo, które z roku na rok powiększa swoje kręgi. Wzrasta liczba osób niepełnosprawnych i  to właśnie z powodu niepełnosprawności i długotrwałej choroby gro osób ubiega się o świadczenia z pomocy społecznej. Wzrasta liczba dzieci niepełnosprawnych, ale też osób dorosłych, które nie mają uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a ich stan nie pozwala na pojęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Zadaniem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej i samorządu gminnego jest udzielanie wsparcia rodzinom i osobom w taki sposób, aby umożliwić im samodzielną egzystencję, zapewnić im niezbędne potrzeby do realizacji ról społecznych. Należy przy tym jednak pamiętać, że nawet najbardziej zorganizowana pomoc nie rozwiąże wszystkich problemów ani nie zapobiegnie wykluczeniu społecznemu tych rodzin. Zatem konieczne zwiększenie aktywności osób zagrożonych i wykluczonych społecznie w procesy naprawcze oraz zapewnienie im wsparcia ze strony społeczeństwa.
Program Aktywności Lokalnej zwany dalej PAL jest elementem Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Rogowo. Program ten jest narzędziem wspierającym rozwój aktywnej integracji w ramach realizacji projektów systemowych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
Gmina Rogowo wychodząc naprzeciw aspiracjom osób chcących poprawy swojego dotychczasowego trybu życia przyjęła i wprowadziła w życie Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2006 – 2013.
Aby jeszcze bardziej usprawnić system wsparcia dla mieszkańców gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej tworzy Program Aktywności Lokalnej na rok 2011 -2013.

III. CELE PROGRAMU AKTYWNOŚCI LOKALNEJ:
Głównym celem PAL jest rozwój społeczny poprzez aktywizowanie lokalnej społeczności ze szczególnym uwzględnieniem środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym i tym samym przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Zwiększenie aktywnych form integracji społecznej wśród mieszkańców gminy Rogowo, w szczególności grup marginalnych, osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w każdej sferze życia społecznego.
Podejmowanie działań aktywizujących osoby niepełnosprawne jest istotne zarówno z punktu widzenia indywidualnego, jak i społecznego. Realizowanie potrzeb osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych zwiększa szansę na ich zatrudnienie, a to z kolei ma znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale ma także niezmiernie istotny wymiar społeczny. Praca i podnoszenie oceny własnej wartości osób objętych programem da poczucie własnej wartości, samodzielności i realizację swoich umiejętności.
Wdrożenie PAL wpłynie pozytywnie na rozwój społeczny i zawodowy uczestników programu.
III. I. Cele główne Programu Aktywności Lokalnej:

• Zwiększenie wiedzy na temat potrzeb, problemów grup i społeczności lokalnej.
• Prowadzenie działań o charakterze informacyjnym, edukacyjnym, aktywizującym i integracyjnym.
• Zapobieganie marginalizacji osób i rodzin poprzez wyrównywanie szans dla grup marginalizowanych m.in. osób bezrobotnych, nieaktywnych zawodowo, niepełnosprawnych, rodzin wielodzietnych oraz rodzin niepełnych.
• Promowanie postaw prospołecznych.
• Zmniejszenie obszarów ubóstwa i wykluczenia społecznego.
• Wspieranie rodzin znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych.
• Zwiększenie kompetencji społecznych i zawodowych, w szczególności w przypadku osób pozostających poza rynkiem pracy.

IV SPOSÓB I METODY REALIZACJI PROGRAMU:
Ze względu na wielość grup i społeczności oraz różnorodność występujących w nich problemów, Program Aktywności Lokalnej będzie realizowany poprzez przygotowywane rokrocznie szczegółowe podprogramy aktywności lokalnej skierowane do konkretnych społeczności lub grup. 

• Systematyczne badanie potrzeb i problemów grup oraz społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym.
• Wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych.
• Organizowanie edukacji społecznej i obywatelskiej.
• Organizowanie spotkań z grupami docelowymi, w szczególności zagrożonych wykluczeniem społecznym.
• Organizowanie treningów kompetencji i umiejętności społecznych.
• Organizowanie dla nich wsparcia indywidualnego i grupowego w zakresie wzrostu kompetencji życiowych i umiejętności zawodowych, umożliwiających powrót do życia społecznego, w tym powrót na rynek pracy.
• Organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, sportowym, kulturalnym i turystycznym. 
• PAL przewiduje rozszerzenie podejmowanych działań o zorganizowanie wycieczki edukacyjno – turystycznej dla wszystkich dzieci i opiekunów; rodzin biorących udział w Programie Aktywności Lokalnej.

V. GRUPY DOCELOWE – ODBIORCY PROGRAMU:
Program Aktywności Lokalnej będzie skierowany do:
1. Poszczególnych społeczności lokalnych, czyli osób zamieszkujących na pewnej przestrzeni obejmującej obszar gminy
2. Osoby wykluczone społecznie lub zagrożone takim wykluczeniem i ich otoczenia
Działaniami w ramach programu aktywności lokalnej będą obejmowane w szczególności osoby i środowiska wykluczone społecznie lub zagrożone tym wykluczeniem m.in. osoby korzystające ze świadczeń pomocy społecznej w tym: osoby niepełnosprawne, matki samotnie wychowujące dzieci – „Rodzina samotnego rodzica”  oraz rodziny wielodzietne, wykazujące bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego. 

VI. METODY PRACY WYKORZYSTYWANE DLA REALIZACJI PROGRAMU:
W ramach projektu przewiduje się zastosowanie:
- środowiskowej pracy socjalnej –. Działania realizowane przez pracowników socjalnych mających na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.
- instrumentów aktywnej integracji – szereg instrumentów aktywizacyjnych z zakresu aktywizacji zawodowej (w tym prace społecznie użyteczne), edukacyjnej i społecznej w tym seminaria z doradztwa zawodowego oraz spotkań z psychologiem, podczas których prowadzone będą zajęcia grupowe oraz indywidualne porady.
- działania o charakterze środowiskowym – inicjatywy obejmujące między innymi organizowanie i inspirowanie do udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, edukacyjnym i turystycznym.


VII. PRZEWIDYWANE EFEKTY PROGRAMU:
1. Stworzenie płaszczyzny sprzyjającej angażowaniu się w życie lokalnej społeczności
2. Wzrost zaangażowania instytucji oraz organizacji pozarządowych w zakresie podejmowania działań środowiskowych
3. Zdiagnozowanie potrzeb i problemów oraz planowanie i realizowanie zadań w odpowiedzi na realne potrzeby
4. Podwyższenie jakości realizowanych działań środowiskowych oraz inicjowanie nowych form i metod pracy
5. Integracja społeczności lokalnej i grup społecznych oraz zwiększenie świadomości społecznej
6. Wzrost kompetencji i aktywności mieszkańców oraz poziomu ich zaangażowania w życie społeczne, w tym także w aktywność na rynku pracy.

VIII. KOORDYNATOR PROGRAMU:
Koordynatorem Programu Aktywności Lokalnej będzie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.

IX. INSTYTUCJE I PODMIOTY INICJUJĄCE I REALIZUJĄCE:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rogowie
Urząd Gminy Rogowo
Placówki edukacyjne, oświatowe i sportowe z terenu Gminy Rogowo


X. FINANSOWANIE PROGRAMU:
1. Środki funduszy strukturalnych – środki unijne – Program Operacyjny Kapitał Ludzki – Projekty systemowe dla Ośrodków Pomocy Społecznej
2. Ze środków własnych Urzędu Gminy
3. Sponsorzy.
Koszty realizacji działań ujętych w programie będzie określany w każdym roku jego realizacji i uzależniony będzie od wysokości pozyskanych środków z Europejskiego Funduszu Społecznego na współfinansowanie programu.

XI. MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU
Monitoring i ewaluacja programu będzie prowadzona na bieżąco przez realizatorów programu, w szczególności przez koordynatorów odpowiedzialnych za realizację szczegółowych programów aktywności lokalnej. Proces ten ma na celu obserwowanie zmian ilościowych i jakościowych. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości w realizacji zamierzonych działań nastąpi ich bieżące korygowanie. Realizatorzy programu będą przedstawiać Wójtowi Gminy Rogowo sprawozdania z realizacji programów i zadań realizowanych w ramach programu.

Opracowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rogowie
Powiat Rypin,województwo kujawsko – pomorskie
Rogowo, listopad 2011 r.